kutubhona

(у қари ҳам, ёш ғунажин ҳам бўлмаган ўрта бир сигирдир), деди. Яъни, у на ёш ва на қари бўлиши керак. Оятдаги (فَارِضٌ ) сўзи ёши ўтиб қолган, қариб қолган маъноларини англатади. (بِكْرٌ ) сўзи эса кичкина маъносида. (عَوَانٌ ) сўзи ўрта маъносини билдиради. Яъни, у ёш ҳам, қари ҳам эмас, ўрта ёшли бўлсин. Шундай қилиб, улар ўзларига ўзлари ишни оғирлаштириб олишди. Олдин қандай бўлишидан қатъий назар, умуман бир сигир бўлса, энди ёш ҳам, қари ҳам бўлмаган ўрта ёшли сигир бўлиши керак бўлиб қолди.

Лекин шунда ҳам уларнинг кўзлари очилмади. Мана шу айтилган сигирни қидириш ўрнига унинг қандайлигини яна баттар суриштирдилар. Шундан кейин Аллоҳ уларга ишни олдингидан ҳам оғирроқ қилиб юборди.

إِنّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِـعٌ لَّوْنُهَا
(уочиқ-малларангсигир), яъни, оддий сариқ эмас, энг тўқ сариқ рангда. Бу ердаги (فَاقِـعٌ ) сўзи хабар эмас, таъкид бўлиб келяпти.58 Лекин улар шуни ҳам қилмасдан яна савол сўрашларида давом этдилар: Натижада Аллоҳ уларга ишни олдингидан ҳам оғирроқ қилиб юборди.

إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لاَّ ذَلُولٌ تُثِيرُ الأَرْضَ وَلاَ تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لاَّ شِيَةَ فِيهَا
(УЗотнингайтишича, ушундайсигирки, хорбўлиберҳайдамайди, убилан(сувташиб) экинсуғормайдилар, айбунуқсонсиз, ундаўзрангиданбошқаранг-бўёқҳамйўқ). Яъни, у эгасининг эркатойи бўлган. (ذَلُولٌ ) яъни, у минилмаган, у билан ер ҳайдалмаган. У (تَسْقِي ) экинни суғориш учун сув ташишда ишлатилмаган. Кейин у (مُسَلَّمَةٌ ) яъни, ҳеч айби йўқ,

لاَّ شِيَةَ فِيهَا
яъни, унда ўша сариқ рангдан бошқа ранг йўқ. Қорни ҳам, бели ҳам ҳамма ёғи сариқ. (شِيَةَ ) сўзи аслида масдар бўлиб, рангининг аксар қисми бошқа рангда, деган маънони англатади.

Шундай қилиб, энди уларга савол бериш туйнуклари батамом ёпилди. Шу билан улар мазкур белгиларга эга бўлган сигирни қидиришга мажбур бўлдилар. Уни топиш жуда оғир кечди, пули ҳам жуда қимматга тушди. Агар улар шунча саволларидан кейин ҳам бу ишни қилмаганларида худди улар қотил бирор обрўлироқ одам

(58) فاقع сўзи الصفراءнинг таъкидидир, اللونнинг хабари эмас. Яъни لونها сўзи мубтадолиги учун роф эмас, балки فاقعнинг фоили бўлгани учундир.